“Chłopiec w lesie” to niedługa powieść, opisująca historię Maxwella Smarta, który jako dziecko ukrywał się kilka miesięcy w lesie i dzięki temu przetrwał wojnę. Wiele lat nie wracał do tych wydarzeń, jednak po kilkudziesięciu latach opowiedział swoją historię. Oceniał z perspektywy prawie całego swojego życia, nie ukrywał braków w pamięci i wielokrotnie wspominał dobroć ludzi, dzięki którym mógł przeżyć.

Kiedy wybuchła druga wojna światowa kilkuletni Maxwell mieszkał z rodziną w ukraińskim Buczaczu. Pierwsze lata sowieckiej okupacji dały im zgubną nadzieję, że uda im się bez większych strat przetrwać wojenną zawieruchę, jednak wraz z nadejściem Niemców, ich życie stało się coraz trudniejsze. Kiedy jego ojca zabili, a jego wraz z matką i mała siostrą kierowali na transport, posłuchał gorączkowego szeptu mamy i uciekł. Poprzez kontakty ciotki dostał się pod opiekę ubogiego chłopa i jego rodziny. A kiedy wieś zaczęli nachodzić Ukraińcy będący w zmowie z Niemcami, ukrył się w lesie, gdzie próbował pokonać tęsknotę za najbliższymi, strach i samotność.

I nagle wojna się skończyła, a ja byłam w połowie książki i zastanawiałam się, o czym jeszcze autor może opowiadać, skoro teraz zaczynała się ta łatwiejsza i bezpieczniejsza część jego życia. Okazało się, że życie Żydów, którzy przeżyli, wcale nie było łatwe. Ci, którzy chcieli się dostać do przyszłej Palestyny, musieli znów ryzykować życiem, bo nie dostali zgody na legalny pobyt tam. Maxwell długo się wahał, co robić, w tym czasie specjalizując się w drobnym handlu, który pomagał mu dość dostatnio żyć. Ale nadal był samotny i wiedział, że nie chce zostać w Europie. 

Zaskoczyły mnie również jego początki w Kanadzie. Kraj, który w żaden sposób nie odczuł okrucieństw wojny, nie potrafił wskrzesić w sobie wystarczająco dużo empatii dla tych, którzy przeżyli. A mieszkający tam Żydzi bali się konkurencji wśród wojennych imigrantów. Jednak Maxwell zdołał ułożyć sobie życie, a potem, po latach wrócić do ukochanej sztuki (tu możecie zobaczyć jego obraz wystawiony na sprzedaż)

Choć ta historia zapowiadała się jako wzruszająca, okazała się przede wszystkim pouczająca. Większość książek o tematyce żydowskiej kończyła się wkrótce po wojnie, streszczając tylko dobre rzeczy, które ich spotkały w dalszych latach życia. Historia Maxwella uświadomiła mi, że koniec wojny wcale nie oznaczał końca antysemityzmu, a Żydzi, którzy stracili swoje rodziny i majątki, stracili też miejsce, do którego chcieliby wracać.

Za możliwość przeczytania książki dziękuję wydawnictwu Harper Collins.

Maxwell Smart „Chłopiec w lesie”
Tytuł oryginalny: The Boy in the Woods
Tłumaczenie:  Piotr Cieślak 
Wydawnictwo Harper Collins
Data premiery: 14.09.2022
Liczba stron: 272
ocena: 7/10